Στο σημερινό, θα ασχοληθούμε με το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, για το οποίο τόσα και τόσα έχουν λεχθεί και με το οποίο ασχολήθηκαν επιστήμονες σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά και κυβερνήσεις, Μ.Κ.Ο., μέχρι και ο Ο.Η.Ε. με την διοργάνωση Συνδιασκέψεων για το Κλίμα και την δημιουργία ειδικού σχετικού Πρωτόκολλου (το πρωτόκολλο του Κυότο).
Η συστηματική και συνεχής καταγραφή της θερμοκρασίας του αέρα σε διάφορα (όλο και περισσότερα) σημεία του πλανήτη από Μετεωρολογικές Υπηρεσίες, Πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, επέτρεψε σιγά-σιγά, την εκτίμηση της μέσης θερμοκρασίας σε επίπεδο πλανήτη. Έτσι παρατηρήθηκε ότι, από τις αρχές του περασμένου αιώνα, έβαινε αυξανόμενη. (Μέση μεταβολή της θερμοκρασίας του πλανήτη από το 1880 μέχρι σήμερα)
Μια ανάλογη αύξηση παρατηρήθηκε και στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) προς την ατμόσφαιρα, που προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων, κάρβουνου στην αρχή του αιώνα και στη συνέχεια πετρέλαιου. Η χρήση αυτών των ορυκτών καυσίμων αυξήθηκε δραματικά με την επέκταση της βιομηχανικής επανάστασης σε όλο τον δυτικό κυρίως κόσμο (ΗΠΑ και Ευρώπη). Το διοξείδιο του άνθρακα όμως κατατάσσεται στα λεγόμενα αέρια του θερμοκηπίου, τα οποία έχουν το χαρακτηριστικό να εγκλωβίζουν την θερμική ακτινοβολία με αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας στον χώρο που περιβάλουν. Είναι η αρχή πάνω στην οποία βασίζονται τα γνωστά μας θερμοκήπια. (Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα από το 1800 μέχρι το 2000)
Ήταν λοιπόν λογικό να γίνει η συσχέτιση της αυξημένης θερμοκρασίας με την αυξημένη παρουσία διοξειδίου του άνθρακα αλλά και άλλων αερίων του θερμοκηπίου (σε μικρότερο βαθμό) στην ατμόσφαιρα. Ωραία ως εδώ… Θα μου πείτε και τι έγινε αν αυξηθεί η θερμοκρασία στον πλανήτη έναν, δύο, ή και τρεις βαθμούς; Στις περιοχές που έκανε κρύο θα κάνει λιγότερο (θα ζεσταθεί το κοκαλάκι μας) και εκεί που κάνει ζέστη, έ με την σύγχρονη τεχνολογία των κλιματιστικών κλπ., θα αντιμετωπιστεί και αυτό, σιγά το πρόβλημα… Όμως δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Η ανθρωπότητα και οι σημερινές κοινωνίες είναι «χτισμένες» πάνω στο σημερινό παγκόσμιο κλίμα (που διαφέρει βέβαια από περιοχή σε περιοχή). Τυχόν σημαντική και παρατεταμένη αύξηση της θερμοκρασίας θα σημάνει την εμφάνιση ξηρασίας σε πολλές περιοχές μέχρι και την ερημοποίηση σε άλλες. Αλλαγές στο φυτικό και στο ζωικό βασίλειο, εξαφάνιση ή σπανιότητα διαφόρων καλλιεργειών με συνέπεια αλλαγές στην παγκόσμια αγροτική οικονομία, ακόμη και πιθανή εμφάνιση λιμών. Μεγάλη άνοδο σε τιμές αγροτικών προϊόντων. Η ερημοποίηση περιοχών, οι αυξημένες καταιγίδες και πλημμύρες σε άλλες θα μπορούσαν να σημάνουν ακόμα και μετακινήσεις πληθυσμών. Η τήξη των πάγων θα σήμαινε αύξηση της στάθμης της θάλασσας και θα απειλούσε τεράστιες περιοχές χαμηλού υψόμετρου σε χώρες του Ινδικού Ωκεανού αλλά και θα απειλούσε με πλήρη εξαφάνιση ολόκληρα νησιωτικά συγκροτήματα στον Ειρηνικό. Επίσης τυχόν αλλαγές στα μεγάλα ωκεάνια ρεύματα όπως το Ρεύμα του Κόλπου (Gulf Stream) τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το παγκόσμιο κλίμα θα είχαν σημαντικές συνέπειες στο κλίμα ολόκληρων περιοχών. Έτσι π.χ. εξασθένηση του Gulf  Stream του οποίου η εκτροπή, όπως συμβαίνει σήμερα, από την Αμερικανική ήπειρο προς την Βόρεια Ευρώπη,  μετριάζει πολύ το κλίμα της τελευταίας, θα είχε σαν συνέπεια την αισθητή μείωση της θερμοκρασίας στην Β. Ευρώπη και την εμφάνιση παγόβουνων μέχρι το ύψος της Αγγλίας!
Και η λίστα δεν περιορίζεται στα παραπάνω. Σοβαρό πρόβλημα λοιπόν. Να μαζευτούμε, να κάνουμε καμία σύσκεψη να το συζητήσουμε το θέμα βρε παιδιά. Δεκάδες επί δεκάδων οι συσκέψεις και οι συζητήσεις σε επιστημονικά, κυβερνητικά και διεθνή fora. Εδώ προέκυψαν δύο σημαντικοί όροι: ο όρος mitigation και ο όρος adaptation. Με τον πρώτο εννοούμε πολιτικές που αποσκοπούν στην «μείωση» ή «καταπολέμηση» του φαινομένου της αλλαγής του κλίματος και με τον δεύτερο την ανάπτυξη πολιτικών για την προσαρμογή και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από την αλλαγή του κλίματος. Το περίφημο Πρωτόκολλο του Κυότο ασχολήθηκε κυρίως με το mitigation. Πως δηλαδή να μειώσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και κυρίως του διοξείδιου του άνθρακα που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε πως αυτή η πολιτική θεωρεί δεδομένο πως για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη ευθύνεται ο άνθρωπος και συγκεκριμένα με την αυξημένη καύση υδρογονανθράκων. Αυτή η θέση υποστηρίχθηκε από τους περισσότερους επιστήμονες και την ασπάστηκαν οι περισσότερες χώρες με την Ε.Ε.  να πρωτοστατεί στην κατεύθυνση αυτή και να ζητά την επιβολή αυστηρών μέτρων για την μείωση των εκπομπών, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών λιγότερο ή καθόλου ρυπογόνων, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κλπ.
Στην αντίπερα όχθη χώρες όπως οι ΗΠΑ, και οι πιο σημαντικές αναδυόμενες οικονομίες όπως η Βραζιλία και η Ινδία. Ειδικά οι ΗΠΑ, βασιζόμενες σε άλλες επιστημονικές μελέτες αμφισβήτησαν το γεγονός της ανθρώπινης προέλευσης της υπερθέρμανσης και αρνήθηκαν να υπογράψουν το Πρωτόκολλο του Κυότο. Στην ουσία βέβαια και ανεξάρτητα από την ειλικρίνεια ή όχι του τι πίστευαν, ο βασικός λόγος ήταν η προστασία της αυτοκινητοβιομηχανίας τους και του american way of life.  Σε ότι αφορά στις αναπτυσσόμενες χώρες που διέθεταν ξεπερασμένη και ρυπογόνο βιομηχανία η καχυποψία ήταν ότι με αυτόν τον τρόπο οι αναπτυγμένες χώρες θα τους έκαναν αθέμιτο ανταγωνισμό καταδικάζοντας τις οικονομίες τους στο να μην είναι ανταγωνιστικές. Με τούτα και με κείνα το Kyoto πήγε περίπατο. Θεσπίστηκαν όμως, μετά από ατέλειωτες διαβουλεύσεις,  όρια εκπομπών για κάθε χώρα , ανάλογα με το οικονομικό της επίπεδο, τέτοια που να μην στραγγαλίζουν τις ανερχόμενες οικονομίες αλλά να τους επιτρέπουν να φτάσουν κάποιο σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο. Το αστείο είναι ότι επειδή κάποιες χώρες δεν θα μπορούσαν να φτάσουν το επίπεδο εκπομπών που τους επιτρεπόταν λόγω υστέρησης ανάπτυξης, ενώ άλλες θα δυσκολεύονταν να κάνουν τις περικοπές που έπρεπε, θεσπίστηκε ένα είδος αγοραπωλησίας δικαιωμάτων εκπομπών μέσω χρηματιστηριακών πράξεων!!! Το χρήμα, πάντα το χρήμα…
Θα σταματήσουμε εδώ για σήμερα. Την επόμενη φορά θα μιλήσουμε για παλαιότερα κλίματα και για την «άλλη» άποψη σχετικά με το ποιος ευθύνεται για την αύξηση της θερμοκρασίας.
Μέχρι τότε να είστε καλά.
Από το Protagon.gr Αλέκος Λασκαράτος